Λίγες ημέρες πριν την εθνική μας επέτειο, η δύσκολη εθνικά και υγειονομικά συγκυρία, μας έφερε σε έναν τόπο συνυφασμένο με τα τραγικά γεγονότα της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, όσο λίγοι.
Πρόκειται για τα μαρτυρικά Καλάβρυτα που συνέδεσαν το όνομά τους με μία από τις μεγαλύτερες θηριωδίες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Εκεί, που τον Δεκέμβρη του 1943 έλαβε χώρα η “Επιχείρηση Καλάβρυτα”. Μια γερμανική επιχείρηση εκκαθάρισης που ξεκίνησε στις 4 Δεκεμβρίου και ολοκληρώθηκε στις 13 Δεκεμβρίου με τραγικό απολογισμό 696 εκτελεσθέντες άμαχους Έλληνες και 28 ολοκληρωτικά κατεστραμμένα χωριά και Ιερές Μονές. Και όλα αυτά ως αντίποινα για την εκτέλεση 77 Γερμανών στρατιωτών οι οποίοι είχαν συλληφθεί μετά τη νίκη των αντιστασιακών δυνάμεων στην μάχη της Κερπινής, την 20η Οκτωβρίου του 1943.
Η κορύφωση του δράματος έγινε το πρωινό της 13ης Δεκεμβρίου 1943 όταν οι γερμανικές δυνάμεις συγκέντρωσαν το σύνολο των κατοίκων των Καλαβρύτων και τους διαχώρισαν κατά τρόπο απάνθρωπο. Τα μεν γυναικόπαιδα τα κράτησαν έγκλειστα στο Δημοτικό Σχολείο, τους δε άνδρες και τους έφηβους άνω των 14 ετών τους οδήγησαν 500 μέτρα έξω από την πόλη, στον λόφο Καπή, όπου και τους εκτέλεσαν. Μετά δε την επαίσχυντη αυτή πράξη από την οποία επέζησαν μόλις 13 άτομα παριστάνοντας για ώρες τους νεκρούς, ακολούθησε η ολοκληρωτική καταστροφή της πόλης. Μάλιστα οι γερμανοί κατακτητές επιχείρησαν να κάψουν ζωντανά τα γυναικόπαιδα που κρατούσαν στο σχολείο. Όμως, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, δεν τα εμπόδισαν να εγκαταλείψουν εν τέλει το φλεγόμενο κτίριο όταν έσπασαν πόρτες και παράθυρα προκειμένου να γλυτώσουν από την πύρινη λαίλαπα.
Σήμερα τα Καλάβρυτα είναι ένα όμορφο χειμερινό θέρετρο. Ωστόσο, σε κάθε σου βήμα θαρρείς πως θα ακούσεις τις ριπές των πυροβόλων που έκοψαν το νήμα της ζωής εκατοντάδων αθώων ανθρώπων ή θα βρεθείς μπροστά σε ένα σημείο που θα μαρτυρά το αιματοβαμμένο παρελθόν της ηρωικής αυτής κωμόπολης.
Το πλέον εμβληματικό σημείο των Καλαβρύτων είναι αναμφίβολα ο τόπος της θυσίας, στον λόφο Καπή. Εκεί όπου σήμερα δεσπόζει ένα επιβλητικό μνημείο για να θυμίζει σε όλους μας το αποτρόπαιο έγκλημα των ναζί. Ένας τεράστιος λευκός σταυρός, τάφοι εκτελεσθέντων, στήλες που περιβάλλουν τον χώρο και αναγράφουν τα ονόματα των νεκρών και ισάριθμα των αδικοχαμένων οικογενειών καντήλια στην κατακόμβη, ολοκληρώνουν το σκηνικό που είναι κυριολεκτικά γροθιά στο στομάχι όσων το επισκέπτονται. Μεταξύ αυτών και ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Γιοχάννες Ράου, που τον Απρίλιο του 2000 επισκέφτηκε τα Καλάβρυτα εκφράζοντας συναισθήματα ντροπής και βαθιάς θλίψης για την τραγωδία. Εντούτοις όμως, δεν ανέλαβε την ευθύνη της σφαγής και δεν ζήτησε συγγνώμη εξ ονόματος του γερμανικού κράτους, ενώ δεν έκανε καμία αναφορά στο ζήτημα των αποζημιώσεων…
Στο αναστηλωμένο Δημοτικό Σχολείο στεγάζεται σήμερα το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος. Πρόκειται για έναν χώρο τραυματικής μνήμης. Έναν χώρο εγκλεισμού, αγωνίας και οδύνης που έχει μετατραπεί σε χώρο γόνιμης συγκίνησης και διαμαρτυρίας ενάντια στη βία, στο έγκλημα, στο φασισμό και τον ναζισμό. Σε ένα πανανθρώπινο σύμβολο ειρήνης και συμφιλίωσης των λαών. Ένα μουσείο – υπόδειγμα, το οποίο έχει λάβει το βραβείο “Μουσείου της Χρονιάς” από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Με αδιάψευστο μάρτυρα της τραγωδίας να παραμένει εδώ και 77 χρόνια το ρολόι της Μητρόπολης των Καλαβρύτων που είναι σταματημένο στις 2:34 της ημέρας της ολοκληρωτικής πυρκαγιάς και της απάνθρωπης σφαγής, το Καλαβρυτινό ολοκαύτωμα έδωσε στην ορεινή κωμόπολη της Αχαΐας, που μην λησμονούμε ότι υπήρξε και αφετηρία της ελληνικής επανάστασης του 1821, άλλον έναν τίτλο τιμής. Τον χαρακτηρισμό της “Μαρτυρικής Πόλεως” που αποδόθηκε σε πόλεις και χωριά όλης της Ελλάδας που υπέστησαν ανάλογες θηριωδίες. Όπως το Δίστομο στην Βοιωτία ή τα δικά μας Αργίνια, εδώ στην Κεφαλλονιά. Μια θηριωδία που αποφύγαμε στα Πουλάτα κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, όταν γερμανικά στρατεύματα ανηφόρισαν στο προσεισμικό μας χωριό με σκοπό να το κάψουν και να εκτελέσουν τους κατοίκους του. Μία συγκλονιστική ιστορία που αξίζει να τύχει της ανάλογης ιστορικής μελέτης και προβολής.
Η συνέχεια του δράματος βρήκε τις γυναίκες των Καλαβρύτων να προσπαθούν με ότι τους είχε απομείνει, ακόμα και με τα χέρια τους, να σκάβουν πρόχειρους τάφους για να θάψουν τους νεκρούς τους, ενώ με κουβέρτες προσπάθησαν να μεταφέρουν κάποιους από αυτούς στο κοιμητήριο, ενώ άλλους τους έθαψαν εκεί στο λόφο, σε μια σκηνή βγαλμένη από αρχαία τραγωδία που κράτησε μέρες.
Ακολούθησε η προσπάθεια της επιβίωσης μέσα στα χαλάσματα με τα παιδιά και τις Καλαβρυτινές μανάδες, γυναίκες, κόρες και αδελφές να παλεύουν κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες να αναθρέψουν τα παιδιά τους και να ξαναχτίσουν την πόλη τους μέσα από τα ερείπια. Και τα κατάφεραν!
Από τα Πουλάτα στα Καλάβρυτα λοιπόν, εκεί ψηλά στα Αροάνια Όρη, σε ένα οδοιπορικό που το αφιερώνουμε ανήμερα της επετείου του “ΟΧΙ” στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας και σε όσους έδωσαν τη ζωή τους για να αναπνέουμε σήμερα ελεύθεροι! Χρόνια πολλά σε όλους!
Πηγή: poulatakefalonias.gr
