Σε μια στενή λωρίδα στη γη της Μακεδονίας, που σχηματίζεται από τον ρου του ποταμού Στρυμόνα ανάμεσα στα πανέμορφα βουνά Μπέλες και Άγκιστρο και σε υψόμετρο 322 μέτρα, βρίσκεται το οχυρό Ρούπελ. Το μεγαλύτερο από τα 21 συνολικά αμυντικά συγκροτήματα, γνωστά και ως «Γραμμή Μεταξά», κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων που σχεδιάστηκαν ώστε να αποτελέσουν ανάχωμα στις επεκτατικές βλέψεις των βόρειων γειτόνων μας.
Σε αυτό ακριβώς το οχυρό, ο ελληνικός στρατός έμελλε τον Απρίλιο του 1941 να γράψει ιστορία, πολεμώντας εναντίων των Γερμανικών και Βουλγαρικών μεραρχιών.
Ο τετραήμερος αμυντικός αγώνας των υπερασπιστών της «Γραμμής Μεταξά» έναντι των γερμανικών δυνάμεων ονομάστηκε «Μάχη των Οχυρών» και ξεκίνησε στις 05:15 της 6ης Απριλίου 1941.
Η Γερμανία, έχοντας ήδη αποφασίσει να εισβάλει στη Σοβιετική Ένωση και με αφορμή την οριστική αποτυχία της ιταλικής εισβολής στην Ελλάδα, αναγκάστηκε να επέμβει προκειμένου να ελέγξει πλήρως τα Βαλκάνια. Άλλωστε αυτό ήταν μια από τις βασικές προϋποθέσεις επιτυχίας της ρωσικής εκστρατείας. Προς αυτό το σκοπό, ενεργοποίησε το «Γερμανό – Ιταλικό σύμφωνο φιλίας και συμμαχίας», γνωστό και ως «Χαλύβδινο Σύμφωνο» και έσπευσε να συνδράμει την Ιταλία εισβάλοντας ταυτόχρονα στην Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα.
Παρά τις λυσσαλέες προσπάθειες και επιθέσεις των εισβολέων από στεριά και αέρα, τα οχυρά δεν καταλήφθηκαν αλλά παραδόθηκαν μετά την οριστική συνθηκολόγηση της χώρας μας στις 10 Απριλίου, αναγκάζοντας τους εισβολείς να παραδεχθούν τον ηρωισμό και την ανδρεία των Ελλήνων, αλλά και να χαρακτηρίσουν τα οχυρωματικά έργα της μικρής Ελλάδας ως υποδειγματικά.
Ήταν τέτοιο δε το σθένος και η αποφασιστικότητα των στρατιωτών μας να δώσουν τον υπέρ βωμών και εστιών αγώνα, που όταν οι Γερμανοί μπήκαν στο οχυρό, βρήκαν σε έναν τοίχο γραμμένο με κιμωλία το μήνυμα «Στις Θερμοπύλες σκοτώθηκαν οι 300, εδώ θα πέσουν οι 80». Όσοι δηλαδή ήταν οι υπερασπιστές του, εκ των οποίων τελικά έπεσαν μαχόμενοι οι 44, περνώντας πλέον στο πάνθεον των ηρώων του έθνους μας.
Και πράγματι. Η μέχρις εσχάτων αντίσταση των μαχητών των οχυρών έχει λάβει θέση στην εθνική συλλογική μας μνήμη, αντίστοιχη της μάχης των Θερμοπυλών, καθώς ελάχιστοι στάθηκαν απέναντι σε πολλούς, αποφασισμένοι να πέσουν μέχρις ενός…
Το όνομα Ρούπελ προέρχεται από τη λέξη Ρονπέλιον που ήταν η Βυζαντινή ονομασία του χωριού Κλειδί που βρισκόταν εντός των στενών μήκους 11 χιλιομέτρων και πλάτους που κυμαίνεται από 500 μέτρα έως και 2 χιλιόμετρα. Μάλιστα η περιοχή υπήρξε στρατηγικό πέρασμα μεταξύ βορρά και νότου κατά τα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Συνεπώς, θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων, με δυο εξ αυτών να ξεχωρίζουν και να καταγράφονται ως στρατηγικές νίκες των Βυζαντινών που διαμόρφωσαν την πορεία της ιστορίας.
Η πρώτη, γνωστή ως «Μάχη του Κλειδίου», διεξήχθη στις 29 Ιουλίου 1014 μεταξύ της Βυζαντινής και της Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας ως το αποκορύφωμα της πολυετούς διαμάχης μεταξύ του Σαμουήλ της Βουλγαρίας και του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου, που έληξε με νίκη των Βυζαντινών.
Η δεύτερη που αποκαλείται «Μάχη του Δημητρίτζη» διεξήχθη στις 7 Νοεμβρίου 1185 μεταξύ των δυνάμεων του Βυζαντινού στρατού και των Νορμανδών του Βασιλείου της Σικελίας, οι οποίοι είχαν ήδη καταλάβει την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τη Θεσσαλονίκη. Και αυτή η μάχη έληξε με επικράτηση των προγόνων μας και σηματοδότησε τον οριστικό τερματισμό της Νορμανδικής απειλής.
Ο χώρος του οχυρού αποτελεί σήμερα ζωντανό μνημείο της σύγχρονης ιστορίας μας και προκαλεί δίχως αμφιβολία, δέος στον επισκέπτη. Μεταφορικά, αν κάποιος, ειδικά αυτή την ημέρα, αναλογιστεί το σθένος και την ανδρεία που επέδειξε ο στρατός μας μαχόμενος επί ισχυρότερου αριθμητικά και τεχνολογικά αντιπάλου και κυριολεκτικά καθώς πρόκειται για ένα συγκρότημα 17 μέτρα κάτω από το έδαφος, με συνολικό ανάπτυγμα καταφυγίων 1.849 μέτρα και στοές μήκους 4.251 μέτρων. Όσο δηλαδή η απόσταση από τα Πουλάτα στη Σάμη και κάτι παραπάνω!
Η ξενάγηση στο οχυρό που παραμένει ένας στρατιωτικός χώρος, γίνεται από αξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού και κατά τη διάρκειά της ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να θαυμάσει τα πλούσια εκθέματα που αποτελούνται από οπλισμό, στολές, λάβαρα φωτογραφίες, αλλά και να παρακολουθήσει μια οπτικοακουστική αναπαράσταση της μάχης.
Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε πως σχεδόν αισθανθήκαμε τον χτύπο της καρδιάς των μαχητών, έχοντας απέναντί τους μια πολεμική μηχανή που είχε ήδη κυριαρχήσει σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη. Και τα κατάφεραν περίφημα κάνοντας μας σήμερα, 80 σχεδόν χρόνια μετά, να μιλάμε ακόμη για την ηρωική πράξη τους, που έχει μετατραπεί σε ένα διαχρονικό σύμβολο πανανθρώπινων αξιών. Γιατί ποια μεγαλύτερη αξία από το να μάχεσαι για την ελευθερία;
Και επειδή όποια πέτρα και αν σηκώσεις έναν Κεφαλλονίτη θα βρεις από κάτω, αξίζει να σημειώσουμε ότι η οχυρωματική αυτή γραμμή έλαβε το όνομά της από τον σχεδιαστή και δημιουργό της. Τον πρώην στρατιωτικό και τότε πρωθυπουργό και υπουργό Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, Ιωάννη Μεταξά. Το δε έργο εκτελέστηκε από την Διοίκηση Φρουρίου Θεσσαλονίκης και αποτελούνταν από υπόγειες σήραγγες, ακόμη και κάτω από τον ποταμό Στρυμόνα, επίγεια οχυρά συγκροτήματα, αλλά και μία τεράστια ανάπτυξη αντιαρματικών τάφρων, ζωνών αντιαρματικών σιδηροπηγμάτων και σκυροδέματος σε διπλές και τριπλές γραμμές ανάσχεσης. Ένα τιτάνιο για τα τότε ελληνικά δεδομένα έργο που κόστισε 1,5 δισεκατομμύριο δραχμές ή περίπου 58 δισεκατομμύρια ευρώ με βάση τη σημερινή αξία των χρημάτων που τελικά από το σύνολο των 417 χιλιομέτρων της ελληνοβουλγαρικής μεθορίου, η οχυρωμένη τοποθεσία κάλυπτε με διάφορα έργα, 215 χιλιόμετρα.
Το οχυρό Ρούπελ γεωγραφικά υπάγεται στον Δήμο Σιντικής Σερρών που καταλαμβάνει το βόρειο τμήμα του Νομού και συνορεύει στο σύνολο του σχεδόν με τη Βουλγαρία, ενώ υπάρχει και ένα μικρό σημείο που συγκλίνουν τα σύνορα των δυο χωρών με την Βόρεια Μακεδονία. Πρόκειται για μια περιοχή με ανθρώπινη παρουσία από τα τέλη της 6ης π.Χ. χιλιετίας που οφείλει το όνομά της στους Σίντιους, που ξεκίνησαν με τα καράβια τους από την Σιντιίδα, τη σημερινή Λήμνο, προς αναζήτηση μιας καινούργιας πατρίδας.
Είναι ένας τόπος ευλογημένος με πλούσιες εναλλαγές στο τοπίο που αιχμαλωτίζουν τη ματιά του επισκέπτη.
Στην περιοχή μπορεί να απολαύσει κάποιος μια βαρκάδα στη λίμνη Κερκίνη που αν και ανθρώπινο δημιούργημα, έχει εξελιχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους υγροβιότοπους στην Ευρώπη με πλούσια ιχθυοπανίδα και εκατοντάδες είδη πουλιών, θηλαστικών, ερπετών, αμφίβιων και φυσικά βουβάλια που είναι το σήμα κατατεθέν της περιοχής. Μπορεί να προσκυνήσει στο Ιερό Ησυχαστήριο του Τιμίου Προδρόμου στο Ακριτοχώρι, ένα απίστευτης ομορφιάς μοναστηριακό συγκρότημα που θυμίζει έντονα Άγιο Όρος αφού είναι κτισμένο στα πρότυπα της αγιορείτικης αρχιτεκτονικής της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος της οποίας και αποτελεί μετόχι. Να επισκεφτεί τις ιαματικές πηγές του Άγκιστρου, με την μυστηριακή ατμόσφαιρα στο πέτρινο βυζαντινό λουτρό που χρονολογείται από το 950 μ.Χ. να παραμένει αναλλοίωτη στο διάβα των αιώνων. Αλλά και να απολαύσει την κάθοδο του Κρουσοβίτη ποταμού από το δάσος του Λαϊλιά στην οροσειρά της Βροντούς προς την πόλη του Σιδηροκάστρου, που έχει διαμορφώσει ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον, με τρεχούμενα νερά, καταρράκτες αιωνόβια πλατάνια και τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια κατασκευασμένα εδώ και αιώνες από Ηπειρώτες μάστορες.
Από τα Πουλάτα στην εσχατιά της Ελλάδας λοιπόν, σε ένα οδοιπορικό που πραγματοποιήσαμε το 2019 και το αφιερώνουμε σήμερα, ανήμερα της επετείου του «ΟΧΙ», σε όσους έδωσαν τη ζωή τους για να αναπνέουμε σήμερα ελεύθεροι!
Χρόνια πολλά σε όλους!
Πηγή: poulatakefalonias.gr
