Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που αφορά στην ανάδειξη του σπηλαιολογικού πλούτου του χωριού μας και της ευρύτερης περιοχής, αλιεύσαμε από το διαδίκτυο. Πρόκειται για το άρθρο της κυρίας Μαρίας Μαγουλά με τίτλο «Σπηλιές! Αχ αυτό το μυστήριο της Κεφαλονιάς!» που δημοσιεύτηκε στις 29 Μαρτίου στο Kefaloniapress. Η κυρία Μαγουλά, εικαστικός, συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας και πρώην μέλος του Σπηλαιολογικού Ελληνικού Εξερευνητικού Ομίλου, αφού κάνει μια γενικότερη αναφορά στα γεωλογικά φαινόμενα της περιοχής και πως αυτά δημιουργήθηκαν, προχωρά στην κατάθεση προτάσεων αξιοποίησης των σπηλαίων και των σπηλαιοβαράθρων της περιοχής μας, μεταξύ των οποίων ασφαλώς το Αγγαλάκι, το Χιριδόνι και ο Σωτήρας.
Πρόκειται για ένα θέμα που απασχολεί τα Πουλάτα και που κατ’ επανάληψιν έχουμε αναδείξει, καθώς η δημιουργία ενός σπηλαιοπάρκου, πέραν της ανάδειξης των γεωλογικών θησαυρών που η φύση μας έχει χαρίσει απλόχερα, θα ενδυνάμωνε το τουριστικό μας προϊόν, θα προκαλούσε έντονο επιστημονικό και ερευνητικό ενδιαφέρον με ότι αυτό συνεπάγεται, θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας και εν γένει προστιθέμενη αξία για τον τόπο μας.
Εν όψη και των επικείμενων αυτοδιοικητικών εκλογών, ας ελπίσουμε ότι οι επόμενοι τοπικοί μας άρχοντες θα αντιληφθούν τη σπουδαιότητα μιας τέτοιας εξέλιξης και θα ασχοληθούν επισταμένως με το θέμα εξαντλώντας τις πιθανότητες δημιουργίας ενός μοναδικού για τα ελληνικά δεδομένα πάρκου.
Αναλυτικά το άρθρο:
Η Κεφαλονιά ήταν από τα πρώτα σημεία στον ελλαδικό χάρτη στις αρχές της δεκαετίας του ’60 που έδωσε στο φως του κοινού προς τουριστική αξιοποίηση, όχι απλά ένα, αλλά δυο σπήλαια. Το έντονο ανάγλυφο που έχει η επιφάνειά της, τα μεγάλα ύψη σε βουνά που αναδύθηκαν μέσα από το ρήγμα του Ιονίου δεν φαίνονται μόνο από κάποιες απολιθωμένες αχιβάδες που μπορείς να ανακαλύψεις στο Μέγα Σωρό σαν τεκμήριο για την έντονη γεωλογική της δράση με διαφορετικούς τρόπους. Είναι και το νερό που κάνει στην Κεφαλονιά, με υπόγεια γλυπτική, τα μυστήρια μαγικά του! Όλα μαζί συνεργάζονται για να δώσουν σπάνια γεωλογικά φαινόμενα. Τα νερά στα υψόμετρα διαβρώνουν τον ασβεστόλιθο και χάνονται από σημεία που λέγονται καταβόθρες, πάντα σε μια υπόγειά τους διαδρομή με σκοπό να καταλήξουν πάντα σε πηγές. Το νερό με υπομονή και μεράκι αγωνίζεται να σμίξει με τον υδροφόρο ορίζοντα,. πάντα πίσω από μια πηγή δε, βρίσκεται μια υπόγεια διαδρομή σε καταβόθρα που είναι η είσοδος του νερού, ενώ η πηγή είναι η έξοδος προς τη θάλασσα.
Αν και η Μελισσάνη και η Δρογγαράτη αξιοποιήθηκαν με έλλειψη τεχνογνωσίας πριν 65 περίπου χρόνια με αποτέλεσμα να μην ληφθούν υπ’ όψιν κάποιες παράμετροι που θα τις έβλαπταν, το θέμα αξιοποίησης σπηλαίων όταν έχεις τόσα πολλά συγκεντρωμένα σε μια περιοχή, όπως αυτή της Σάμης – Καραβόμυλου – Πουλάτων, είναι ένα θέμα που πρέπει να μελετηθεί.
Στην αξιοποίηση σπηλαίων σήμερα χρησιμοποιούνται ψυχροί φωτισμοί για να μην δημιουργούνται μύκητες στα σπήλαια από την αφύσικη για αυτά αλλαγή – άνοδο της θερμοκρασίας τους. Επίσης, για τον ίδιο λόγο, η επισκεψιμότητα γκρουπ τουριστών γίνεται σε μικρές ομάδες επειδή και τα ανθρώπινα σώματα αλλάζουν μαζικά την θερμοκρασία του σπηλαίου. Σήμερα, δεν επιτρέπεται στην αξιοποίηση σπηλαίου να καταστρέψεις πολύ διάκοσμο για να φτιάξεις διαδρόμους και η διαδρομή θέλει ειδική χάραξη για να μην ισοπεδώσεις αυτό που θαυμάζεις παράλληλα, ενώ έχει κάνει κόπους εκατομμυρίων ετών το νερό. Κάτι που δεν τηρήθηκε δυστυχώς στην Δρογγαράτη, καθώς υποτίθεται ότι η ισοπέδωση του δαπέδου της σπηλιάς θα επέτρεπε να γίνει μαζικός χώρος συναυλιών με καρέκλες. Μεταξύ εκείνης της χρονικής περιόδου και σήμερα, έχει εν τω μεταξύ σφραγιστεί και βιντεοσκοπηθεί το πιο σημαντικό σπήλαιο των Πυρηναίων, η Αλταμίρα, που μύκητες από τους μαζικούς επισκέπτες κατάστρεφαν τις μοναδικής αξίας προϊστορικές ζωγραφιές της.
Το σύστημα σπηλαίων Ζερβάτης, Αγίας Ελεούσας, με τα σπηλαιοβάραθρα Άγιοι Θεόδωροι, Αγγαλάκι, Χιριδόνι και Σωτήρα θα μπορούσαν να αποτελούν μαζί με την ήδη αξιοποιημένη τουριστικά Μελισσάνη και Δρογγαράτη ένα ενιαίο σπηλαιοπάρκο με σωστή μελέτη που θα σέβεται τόσο τα ίδια τα σπήλαια όσο και την ιδιοσυγκρασιακή ποικιλία των επισκεπτών του. Ας φανταστούμε όμως πως θα μπορούσε να λειτουργήσει:
- Να μην μολύνεται από τους κατοίκους, πρώτα από όλα από άγνοια, ο υδροφόρος ορίζοντας. Αυτό γίνεται με σκουπίδια, λύματα και φυτοφάρμακα. Όταν μολυνθεί η ατμόσφαιρα ή ο υδροφόρος ορίζοντας, οι νυχτερίδες που είναι επισκέπτες – μέρος του σπηλαίου στη φυσική του τροφική αλυσίδα, αλλά τρέφεται η ίδια έξω από το σπήλαιο ενώ το κατοικεί, αποτελεί η ίδια τον δείκτη καλής περιβαλλοντικής υγείας τόσο του σπηλαίου όσο και της τριγύρω περιοχής. Η νυχτερίδα τρέφεται και καταναλώνει κάθε μέρα χιλιάδες επικίνδυνα και βλαβερά για τον άνθρωπο έντομα που βρίσκει στις τριγύρω καλλιέργειες, ενώ έχει ταυτιστεί με στοιχειωμένα μέρη στη λαϊκή παράδοση επειδή ενοχλούνται από την πολύ φασαρία. Ταυτόχρονα, είναι και το μοναδικό θηλαστικό που πετάει και επισημαίνει τον κίνδυνο μόλυνσης μιας ευρύτερης περιοχής μέσα και έξω από το σπήλαιο.
- Με βασική προϋπόθεση τη συμμετοχή των κατοίκων που έχουν συνειδητοποιήσει και τη δική τους ευθύνη, ας φανταστούμε τι θα μπορούσε να παρέχει ένα σύγχρονο σπηλαιοπάρκο
στην ευρύτερη περιοχή Σάμης – Καραβόμυλου – Πουλάτων. Χάραξη εύκολης πεζοπορικής διαδρομής με ξύλινη σηματοδότηση μεταξύ των σπηλαιοβαράθρων σε σειρά στην περιοχή Πουλάτων Σάμης. Κάποια από τα σπηλαιοβάραθρα θα μπορούσαν να είναι πάντα αρματωμένα με ειδικές πλακέτες και καρφιά που υπάρχουν για τέτοιες περιπτώσεις, ώστε ο επισκέπτης να μπορεί σε κάποια να κατέβει με σχοινί που ήδη τον περιμένει και να ζήσει το μυστήριο και την περιπέτεια του βαράθρου. Κάποια από τα σπηλαιοβάραθρα, ομοίως πάντα αρματωμένα, αλλά με ομοίωμα κούκλας εξερευνητή μόνιμα πάνω στο σχοινί ώστε να ικανοποιεί αυτό την ομάδα επισκεπτών που δεν ασχολείται με την αθλητική δραστηριότητα της σπηλαιοεξερεύνησης ή είναι παιδιά που όμως θα μπορούσαν σε μικρές ομάδες να είναι παρατηρητές της ίδιας της αθλητικής δραστηριότητας κατάβασης – ανάβασης σπηλαιοβαράθρου, εκπαιδευτικά. - Ας φανταστούμε τι άλλο πρέπει να παρέχει ή και μπορεί ένα Σπηλαιοπάρκο. Ένα σημείο κατασκήνωσης μέσα στη φύση με παροχές νερού, τουαλέτες κ.α. Ένα έτοιμο δηλαδή μικρό camping. Ένα μικρό καταφύγιο – ξενώνας που να μπορεί να φιλοξενεί έως 8 άτομα. Ένα μικρό πέτρινο περίπτερο στο τέλος της πεζοπορικής διαδρομής με 2 αίθουσες. Η μία ως μικρό μουσείο που με πίνακες, φωτογραφίες και video από τα μη προσβάσιμα σε όλους βάραθρα, που να αναλύει όλο το γεωλογικό θαύμα. Η δεύτερη αίθουσα πρέπει να λειτουργεί σαν μικρή καντίνα με τοπικά προϊόντα όπως αναψυκτικά, μέλι κτλ. Περιμετρικά της να υπάρχουν ξύλινοι διπλοί πάγκοι μέσα στη φύση, σε σημείο που να μπορούν να δουν τη Σάμη από ψηλά. Επειδή η σπηλαιοκατάβαση είναι απαγορευτική σε παιδιά θα μπορούσε να προταθεί μια βόλτα με συνοδό του μικρού επισκέπτη αλογάκι, όπου στην ξενάγησή του να ενημερώνεται για τα ελεύθερα άλογα στον Αίνο.
- Το να σχεδιάσεις ανθρώπινα ένα όμορφο σπηλαιοπάρκο είναι θέμα καλής θέλησης και συμμετοχής ΟΛΩΝ. Οι εναλλακτικές μορφές Τουρισμού πάντως με κατεύθυνση τα σπήλαια πηγάζουν και έχουν αναπτυχθεί από χώρες που έχουν ίδιο γεωλογικό ανάγλυφο με την Ελλάδα και είναι γειτονικές μας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνει σχέδιο σύνδεσης της Κεφαλονιάς με χώρες των Βαλκανίων, όπως η Βοσνία όπου εκεί αναπτύσσεται ο σπηλαιοτουρισμός σαν μέρος απόδρασής κάθε εποχή, εκτός από περιόδους μεγάλων βροχοπτώσεων, όπως και επίσης και με την Γαλλία που έχει αναπτύξει αρκετά αυτό το χόμπι. Η σπηλαιοκατάβαση είναι ένα άθλημα απαγορευτικό μόνο το χειμώνα, ενώ είναι σε άνθιση και δράση καλοκαίρι, φθινόπωρο και άνοιξη.
Μεταξύ της δεκαετίας 1960 και 1980 να θυμίσουμε, ότι τις μεθόδους κατάβασης – ανάβασης αυτού του αθλήματος με σχοινί, εξοπλισμό και τεχνική αντί για τριχιά και ανεμόσκαλα, τα μετέδωσαν και μεταλαμπάδευσαν στην Ελλάδα η Τσεχία και η Βουλγαρία, για να μας ανοίξουν τα μάτια στο δικό μας σκοτάδι.
Μαρία Μαγουλά
Εικαστικός και συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, πρώην μέλος Σπηλαιολογικού Ελληνικού Εξερευνητικού Ομίλου
Πηγή: www.poulatakefalonias.gr
