Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο είχαμε την ευκαιρία να διαβάσουμε πρόσφατα, το οποίο αφορά και το χωριό μας. Πρόκειται για το πόνημα του κ. Ιωάννη Π. Βρεττού «Η περιοχή της Σάμης Κεφαλλονιάς τον 18ο – 19ο αιώνα όπως την είδαν οι ξένοι περιηγητές».
Ο συγγραφέας πραγματοποίησε μια σημαντική ιστορική έρευνα για τον εντοπισμό και την καταγραφή περιγραφών, ξένων ως επί το πλείστον, περιηγητών που βρέθηκαν στην περιοχή μας, ξεκινώντας από τον Άγγλο Richard Pococke το 1739 και καταλήγοντας στον τελευταίο χρονικά, Αμερικανό Samuel June Barrows το 1898.
Στις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης μπορεί να βρει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον αρχαιολογικό πλούτο και την μακραίωνη ιστορία της Σάμης και ταυτόχρονα μέσα από τις περιγραφές να αντλήσει ενδιαφέροντα στοιχεία για το φυσικό περιβάλλον, την οικονομία και τη ζωή στην περιοχή μας, από την Ενετική περίοδο μέχρι και λίγα χρόνια μετά την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα.
Ευχάριστη έκπληξη για εμάς ωστόσο, υπήρξε το γεγονός ότι σε αρκετά σημεία του βιβλίου γίνονται άμεσες ή έμμεσες αναφορές στα Πουλάτα. Ειδικότερα, ο William Martin Leake, Βρετανός στρατιωτικός, διπλωμάτης, τοπογράφος, αρχαιόφιλος, περιηγητής και συγγραφέας, επισκέφτηκε την Κεφαλλονιά το 1806 με εντολή της Αγγλικής κυβέρνησης και από το μικρό απόσπασμα του βιβλίου του «Travels in Northern Greece, Vollume III» που εκδόθηκε το 1835, αντλούμε ορισμένα στοιχεία για τη γεωγραφική θέση του χωριού μας και την απόστασή του από την Σάμη. Συγκεκριμένα, ο Leake γράφει:
…Έχοντας με δυσκολία προμηθευτεί ένα μουλάρι και δύο γαϊδούρια αναχωρήσαμε στις 3:30 π.μ. από τη Σάμη με προορισμό το Αργοστόλι. Διασχίσαμε την κοιλάδα και μια ώρα αργότερα φτάσαμε στα Πουλάτα, τα οποία βρίσκονται στην πλαγιά ενός υψώματος που αποτελεί τη συνέχεια του βουνού Έλατο.
Να επισημάνουμε ότι Έλατο ο Leake ονομάζει τον Αίνο, θεωρώντας ότι η Κάτω Φρεμούδα αποτελούσε απόληξή του. Επιπλέον, αναφέρει ότι η κοιλάδα της Σάμης ήταν εξαιρετικά εύφορη με ελαιόδεντρα και καλαμπόκια και εκτεινόταν για οκτώ μίλια μεταξύ των βουνών και της θάλασσας, η δε απόσταση που χώριζε το μικρό και με ελάχιστους κατοίκους ψαροχώρι της Σάμης από τα προσεισμικά Πουλάτα, ήταν περίπου μια ώρα.
Ο Henry Holland, Άγγλος γιατρός και συγγραφέας, επισκέφτηκε το νησί μας την περίοδο 1812 – 1813 και στο βιβλίο του «Travels in the Ionian Isles, Albania, Thessaly, Macedonia etc. during the Years 1812 – 1813, Chap II» που εκδόθηκε το 1815 στο Λονδίνο, γραφει:
…Ο δρόμος που ξεκινά από την καινούργια γέφυρα στον κόλπο του Αργοστολίου και διασχίζοντας τα βουνά στο κέντρο του νησιού φτάνει στην απέναντη ακτή κοντά στη Σάμη, είναι το μεγαλύτερο εγχείρημα αυτού του είδους έργων. Όταν επισκέφτηκα την Κεφαλλονιά είχε κατασκευαστεί και ήταν άριστα βατός για ένα όχημα. Έτσι το ταξίδι από το Αργοστόλι ως αυτή την ακτή που παλαιότερα απαιτούσε 8-10 ώρες, μπορεί τώρα να γίνει σε λιγότερο από το μισό χρόνο.
Όπως εξηγεί ο κ. Βρεττός στα σχόλιά του, ο δρόμος που αναφέρει ο Holland είναι αυτός που πέρναγε μέσα από τα Φαρακλάτα, συνέχιζε αριστερά από τα Διλινάτα, ανέβαινε στη Σέλλα και πριν φτάσει στη Σάμη πέρναγε μέσα από τα Πουλάτα. Κατασκευάστηκε μεταξύ των ετών 1810 – 1814 όταν διοικητής του νησιού ήταν ο Ελβετός Charles – Philippe de Bosset. Αργότερα κατασκευάστηκε, επίσης επί De Bosset, ο σημερινός δρόμος που συνδέει τη Σάμη με το Αργοστόλι και έτσι σταμάτησε να χρησιμοποιείτε ο αρχικός ο οποίος σταδιακά καταστράφηκε. Φυσικά, όλοι στο χωριό μας γνωριζουμε ότι η χάραξη του δρόμου παραμένει μέχρι και σήμερα και πως ενδείκνυται για πεζοπορία ή οδήγηση με τετρακίνητο όχημα μέχρι το αιολικό πάρκο με ανταμοιβή μια εκπληκτική θέα τόσο προς τον κόλπο της Σάμης, όσο και προς τον κόλπο του Αργοστολίου.
Επιπλέον, εκτεταμένη αναφορά γίνεται στο σπήλαιο Αγγαλάκι από τον καθηγητή γεωγραφίας στο πανεπιστήμιο του Breslau, Joseph Partsch στο βιβλίο του «Κεφαλληνία και Ιθάκη, Γεωγραφική Μονογραφία». Ο Partsch επισκέφτηκε την περιοχή μας μεταξύ του 1885 και του 1890, χωρίς ωστόσο να είναι ξεκάθαρο αν η αναφορά προέρχεται από προσωπική εμπειρία του συγγραφέα ή από περιγραφές τρίτων.
Τέλος, μνεία στο χωριό μας κάνει στην εισαγωγή του και ο κ. Βρεττός ο οποίος επισημαίνει ότι μεταξύ των τελευταίων ετών του 18ου και 19ου αιώνα ο πληθυσμός της περιοχής ήταν συγκεντρωμένος σε δύο σειρές χωριών, μεταξύ των οποίων τα Πουλάτα, που βρίσκονταν στις πλαγιές των βουνών εκατέρωθεν της κοιλάδας, με μόνη εξαίρεση τα Γριζάτα που ήταν χωροθετημένα κοντά στο ποτάμι που πήγαζε από τον Αίνο και κατέληγε στην παραλία. Επίσης, ότι στους Βενετικούς καταλόγους των ετών 1788 και 1794 γίνεται αναφορά στα Πουλάτα και τα άλλα χωριά της περιοχής.
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για βιβλίο που καλύπτει ένα μεγάλο κενό στη σχετική βιβλιογραφία και που αξίζει μια θέση στη βιβλιοθήκη μας, πολλώ δε μάλλον όταν σε αυτό γίνονται αναφορές στο χωριό μας.
Πηγή: www.poulatakefalonias.gr
